پوست به چه دلایلی دچار خارش میشود؟

پوست به عنوان مانعی برای محافظت از داخل بدن عمل می کند با سلول های ویژه سیستم ایمنی که می تواند بدن و پوست را از ویروس ها, باکتری ها و دیگر تهدیدات پنهان محافظت کند, وقتی سلول های پوست هر نوع ماده مشکوک را تشخیص می دهند, یک واکنش ایجاد می کنند که باعث التهاب ناحیه می شود.متخصصان پزشکی به این التهاب به عنوان درماتیت اشاره می کنند، که می تواند منجر به خارش شود. سلول های ایمنی می توانند به چیزی واکنش دهند که پوست را لمس کند, یک عفونت کامل بدن یا بیماری.

برخی جوش ها قرمز، دردناک و تحریک کننده هستند، در حالی که برخی دیگر می توانند منجر به تاول و یا تکه شدن پوست شوند. خارش یک علامت شایع برای بسیاری از شکایات پوستی است. پوست می تواند روی بدن یا فقط در نواحی خاص خارش پیدا کند. خارش پوست که به آن پروریت (Pruritis) نیز می گویند ، یک حس آزاردهنده و ناخوشایند است که فرد را به خاراندن پوست واردار می کند. علل احتمالی خارش پوست عبارتند از بیماری های داخلی و پوستی بیمار.

در مواردی که خارش علت خاصی ندارد باید به پزشک متخصص پوست مراجعه کرد. پزشک می تواند علت زمینه ای خارش را مشخص کرده و آن را درمان نماید. درمان های خانگی متعددی نظیر کرم ها و مرطوب کننده های بدون نسخه به خوبی خارش را برطرف می کنند.

دلایل خارش پوست

1. پوست خشک

یکی از اصلی‌ترین دلایل خارش پوست، خشک بودن آن است که علائم خارجی هم نشان نمی‌دهد. در افرادی که سن بالاتری دارند، همچنین کسانی که سیگار می‌کشند، افرادی که ساعات زیادی را زیر نور آفتاب می‌گذرانند و یا محصولات آرایشی بسیاری را مصرف می‌کنند، خشک شدن پوست بدن همراه همیشگی آن‌هاست. البته فصل خشک مانند پاییز و زمستان و همچنین آب و هوای خشک هم در خارش پوست تاثیرگذار است.

زمانی که پوست خشک باشد، زبر شده و پوسته‌پوسته می‌شود اما نباید علائمی از برجستگی یا تورم روی سطح پوست مشاهده شود. پس اگر برآمدگی روی سطح پوستتان ایجاد شد، باید دنبال دلیل دیگری برای خارش پوست باشید. پوست خشک موجب خارش بدن می‌شود، ولی به‌طورمعمول این اتفاق به صورت مداوم تکرار نمی‌شود. نخستین راهکاری که برای درمان خارش پوست در پوست خشک پیش می‌گیرید، این است که روزی سه تا چهار مرتبه سطح پوست بدن خود را با کرم و لوسیون‌های مرغوب آب‌رسانی و مرطوب کنید. همچنین مدت زمانی که درون حمام سپری می‌کنید را کاهش دهید.

2. حساسیت پوستی

این نوع از خارش پوست بدن در زمانی ایجاد می‌شود که فرد در تماس با چیزی قرار می‌گیرد که به آن حساسیت دارد. این ماده حساسیت‌زا می‌تواند مواد شیمیایی، رنگ، پشم، عطر و گاهی حساسیت‌های خوراکی باشد.در این حالت گاهی تاول و تورم‌هایی ایجاد می‌شود که درون خود مایع به همراه دارند. در بسیاری از مواقع، علائم خارش پوستی مشابه اگزما هستند. آلرژی پوستی در همه مواقع به راحتی تشخیص داده نمی‌شوند، چون گاهی چند روز بعد از تماس عارضه نمود پیدا می‌کند.

حتی دیده شده است که حساسیت‌های پوستی به صورت ناگهانی به ماده‌ای ایجاد می‌شود که شاید سال‌ها هیچ علائمی نشان نداده است و اینجاست که سیستم ایمنی بدن تصمیم می‌گیرد چه کاری انجام دهد.
برای درمان خانگی حساسیت پوستی، می‌توانید با مرطوب کننده‌های درمانی و پماد‌های حاوی کورتیکو استروئید موضع مشخص را تیمار کنید.

3. عفونت‌های قارچی

عفونت قارچی پوست سر، قارچ پای ورزشکاران و بسیاری دیگر از عفونت‌های قارچی از دلایل خارش سطح پوست بدن هستند. این بیماری‌ها با درمان‌های ضد قارچی مانند کرم و شامپو‌های درمانی بهبود پیدا می‌کند. در موارد حاد به پزشک مراجعه کنید.

4. بیماری پسوریازیس

پسوریازیس یک بیماری پوستی خود ایمنی است که موجب می‌شود سلول‌های پوستی چرخه زندگی خود را سریع‌تر از حد معمول پیش بگیرند. به دنبال این بیماری، سلول‌های روی سطح پوست به شکل پوسته‌پوسته و لکه‌های قرمز انباشته می‌شوند. این علائم به غیر از خارش، در برخی موارد دردناک هم هستند. در برخی مواقع درمان‌های موضعی می‌تواند موجب بهبود پوست و علائم شود اما در بیماری‌های پیشرفته، پزشک به سراغ درمان‌های دیگر و از درون بدن یعنی دارو‌های خوراکی می‌رود. در دارو‌های بیولوژیک سلول‌های ایمنی سطح پوست متوقف می‌شوند.

5. گیاهان سمی

تماس با گیاهان سمی که در چمنزار و طبیعت به صورت خودرو رشد می‌کنند، یکی دیگر از علائم بروز خارش پوست است.در برخی مواقع این گیاهان تا حدی حساسیت‌زا هستند که یک برخورد کوچک با آن‌ها می‌تواند خارش پوست را به همراه داشته باشد. بهتر است این گیاهان را بشناسید و به‌هیچ‌وجه به آن‌ها دست نزنید. درصورتی‌که در معرض گیاهان سمی قرار گرفتید، از پماد‌های موضعی استفاده کنید، دوش آب سرد بگیرید و خمیری از جوش شیرین و آب را روی محل تماس بمالید.

6. بیماری کلیوی

بیمار‌های کلیه هم می‌توانند علائم خود را روی سطح پوست بروز دهد و در موارد شدید موجب خارش پوست شوند. کلیه‌ها مواد و عناصر خطرناک و سمی را در درون سیستم بدن تصفیه می‌کنند. اگر در اثر بیماری کلیه این عمل به درستی انجام نگیرد، متابولیت‌هایی ساخته می‌شود که در سطح پوست جمع شده و موجب خارش آن می‌شود.
در حقیقت، ۴۰% از افرادی که در مرحله نهایی بیماری کلیوی خود هستند، به خارش پوست دچار می‌شوند.
این نوع از خارش سطح وسیعی از پوست را در بر می‌گیرد و خارش بدن در شب به بالاترین حالت خود می‌رسد.

7. بیماری کبد

کبد هم مانند کلیه در تصفیه سموم بدن نقش دارد. پس مشکلاتی که در کبد ایجاد شود هم می‌تواند موجب خارش پوست شود؛ این خارش می‌تواند خفیف یا شدید و محدود به یک نقطه خاص (خارش کف دست و پا) یا در سرتاسر بدن باشد. خارشی که در اثر بیماری کبد به وجود می‌آید، پیش از دوران قاعدگی و در شرایط استرس‌زا بیشتر می‌شود. خارش بدن در شب هم یکی دیگر از عوارض مشکل کبدی است. خارش‌های خفیف پوستی با مرطوب کننده‌ها و همچنین دوش آب ولرم تسکین پیدا می‌کند.

8. دیابت

بی‌حسی، مور مور و گزگز شدن از علائم بیماری دیابت است. افرادی که دیابتی هستند، اغلب پوست خشکی دارند که موجب خارش بدن آن‌ها می‌شود. استفاده از صابون و محصولات بهداشتی ملایم و البته کوتاه کردن زمان دوش گرفتن به بهبود خارش پوست این افراد کمک می‌کند. رطوبت رسانی به پوست را فراموش نکنید.

9. درماتیت آتوپیک

این بیماری نوعی بیماری پوستی و خارش‌دار است که البته رایج‌ترین نوع اگزما شناخته می‌شود.

10. اگزمای پوستی

این بیماری به صورت خشکی، قرمزی و التهاب پوست ظاهر می‌شود. اگر این بیماری به سطح عفونی خود برسد، روی سطح پوست برآمدگی و جوش‌های ریز و آبداری ظاهر می‌شود که ممکن است بترکد و یا پوسته‌پوسته شود. یکی از پایه‌های اصلی درمان اگزمای پوستی رطوبت دهی به بدن است. این نکته در افرادی که دچار اگزمای پوستی متوسط هستند به راحتی جوابگو است.محصولات مراقبتی پوست مانند صابون و شوینده‌ها را با دقت انتخاب کنید و به هیچ وجه به سراغ محصولات معطر نروید.

ورقه‌های خشک‌کن، لباس‌هایی که ایجاد خارش می‌کنند و همچنین دوش آب داغ شرایط را تشدید می‌کنند. پماد‌های دارای استروئید که به پماد درمان اگزما معروفند، به صورت موضعی تا حد زیادی علائم این بیماری را درمان می‌کند.

11. دارو

خارش پوست ممکن از عوارض مصرف دارو باشد. این علائم می‌تواند همراه با بثورات پوستی هم ایجاد شود. اگر علائم پوستی از حد طبیعی خارج شوند، نشان دهنده حساسیت دارویی هستند.
پس به‌سرعت با پزشک خود صحبت کنید تا داروی دیگری جایگزین کند یا دُز مصرفی آن را تغییر دهد.

12. گزیدگی حشرات

زمانی که یک حشره بدن شما را می‌گزد، به دلیل اینکه نیش خود را وارد پوست می‌کند، گاهی مواد آلوده‌ای وارد آن بخش از پوست می‌شود که موجب قرمزی، تورم و خارش می‌شود. از پماد‌های آنتی‌هیستامین به صورت موضعی استفاده کنید تا این التهاب کاهش یابد. اگر در محیطی قرار گرفتید که خطر گزش وجود داشت، پنجره‌ها را ببندید و لباس‌های بلند بپوشید.

13. بیماری ام اس و سرطان

خارش پوست در بیماری ام اس در نتیجه مشکلات عصبی بروز می‌دهد و در این حالت هیچ قرمزی یا تورمی روی سطح پوست دیده نمی‌شود. در موارد نادر خارش پوست یکی از علائم سرطان و به‌طورمعمول سرطان خون است.

14. بارداری

برخی خانم‌ها در طول دوره بارداری دچار خارش پوست به‌خصوص در ناحیه شکم و ران‌ها می‌شوند. در برخی افراد هم مشکلات پوستی مانند درماتیت خود را به صورت وخیم‌تر نشان می‌دهند.

15. بیماری درماتوگرافی

اگر بعد از خاراندن آرام بدن، رد باریک برجسته و قرمز رنگی روی پوست تان باقی می ماند که محو شدن آن ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می کشد، ممکن است مبتلا به بیماری درماتوگرافی باشید. هنوز علت دقیق این بیماری مشخص نیست اما پزشکان می گویند اضطراب، عفونت ها، مواد آلرژی زا یا داروهایی مثل پنیسیلین می تواند علت بروز این مشکل باشد. درماتوگرافی یک مشکل پوستی جدی است که بر اثر آن پوست به تماس حساس می شود و هیستامین زیادی تولید می کند.

احتمال بروز این برجستگی ها در محل تماس و نقاطی که با لباس پوشیده شده بیشتر است. تشخیص این بیماری آسان است اما در اغلب موارد تشخیص داده نمی شود چون برای شخص مبتلا آن قدر شدید و آزار دهنده نیست که به خاطر آن به یک متخصص پوست مراجعه کند.

16. بیماری نخاعی

خارش مزمن در نیمه ی بالایی پشت (بدون وجود هیچ دانه ی پوستی) می تواند نشان دهنده ی خارش نوروپاتی و از علائم نقص عصبی باشد. طبق تحقیقات، بیماری نخاعی ای که بر اثر بالا رفتن سن یا آسیب جسمی به وجود آمده، به عصب فشار وارد می کند و این مسأله باعث احساس خارش روی پوست می شود. خارش های نوروپاتی می تواند در یک طرف بدن یا هر دو طرف آن رخ دهد و اگر خاراندن پوست، خارش آن را تسکین ندهد این مسأله نشانه ی خطر است. برای مثال، افرادی که دچار اگزما هستند خاراندن پوست احساس خوبی به آن ها می دهد اما خارش نوروپاتی با خاراندن بهتر نمی شود و حتی در اغلب اوقات شدیدتر می شود.

17. بیماری سلیاک

برآمدگی ها و تاول های روی زانو، آرنج، نشیمنگاه و یا خط پیشانی که خارش شدیدی داشته باشند، از نشانه های بیماری سلیاک هستند. بیماری پوستی سلیاک باعث مصرف شدن گلوتن بدن می شود و سیستم ایمنی مخاطی روده ها با تولید نوعی آنتی بادی به این مسأله واکنش نشان می دهد. این آنتی بادی با جا به جا شدن در بدن و چسبیدن به سلول های پوستی باعث واکنش خارش دار می شود.

18. بیماری لنفوم

5 تا ۳۰ درصد از بیماری های لنفوم (نوعی از بیماری های خونی) مثل لنفوم های هاجکین و غیر هاجکین موجب خارش می شوند. خارش همراه با بروز دانه های پوستی می تواند از علائم اولیه ی بیماری هاجکین باشید که احتمالا علت آن مولکول های سیتوکین هستند. سیتوکین ها مولکول های پیام رسانی هستند که در واکنش به عفونت باعث التهاب می شوند.

19. بیماری تیروئید

کم کاری یا پرکاری تیروئید می تواند باعث خارش پوستی شود. هنوز علت این مسأله مشخص نیست اما ممکن است در اثر تغییرات غدد عرق باشد که باعث خشک شدن پوست می شود. خشکی و خارش پوست در افرادی که تیروئید کم کار دارند شایع تر است، چون در بافت پوست گیرنده های هورمون تیروئید وجود دارد که با فقدان هورمون تیروئید، فعالیت سلولی آن ها کاهش پیدا می کند.

20. آلرژی ها

بسیاری از آلرژی های پوستی در طبقه بندی درماتیت های تماسی قرار می گیرند. درماتیت تماسی نوعی دانه ی پوستی خارش دار است که در تماس با یک عامل آلرژی زا دچار آن می شوید، مثل عناصر محصولات بهداشتی و آرایشی.

21. یائسگی

با فرا رسیدن دوران یائسگی ممکن است دچار تغییرات ناگهانی ای در ظاهر خود مثل خشکی پوست شوید. کاهش تولید هورمون استروژن در بدن که برای تولید ماده ی کلاژن لازم است، منجر به خشک و نازک تر شدن پوست می شود چون چربی طبیعی پوست که رطوبت آن را حفظ می کند کاهش می یابد.

22. سرطان سینه

بیماری پاژه نوع نادری از سرطان سینه است که بر اثر آن سلول های سرطانی در داخل یا اطراف نوک سینه انباشته می شوند. اولین نشانه ی این بیماری ظاهر شدن تکه های فلس مانند، قرمز رنگ و خارش دار در اطراف نوک سینه و هاله ی آن است. گاهی این بیماری را به اشتباه اگزمای نوک سینه تشخیص می دهند.

خارش پوست چه زمانی خطرناک‌ است؟

به‌طورمعمول نمی‌توان مدت زمان دقیقی را برای ادامه یافتن مشکل خارش پوست تعیین کرد و این مشکل ممکن است بین ۲ روز تا ۱۰ سال ادامه داشته و باعث آزار فرد شود.
اگر مدت زمان خارش بیشتر از چهار تا شش هفته طول کشید، باید به یک متخصص پوست مراجعه کنید تا درمان مناسب را شروع کند؛ حتی در بعضی از موارد نباید درباره خارش‌ها بی تفاوت باشید، چون ممکن است سلامت عمومی بدن تان را با تهدید جدی مواجه کند.

اگر خارش در سنین بالای ۶۰ سال اتفاق بیفتد می‌تواند نشانگر مسائل و بیماری‌های داخلی مانند نارسایی‌های کلیه، تومور‌های داخلی، نارسایی‌های کبدی و موارد مهم دیگری باشد. اگر قبل از بروز مشکلات اصلی، متخصص خارش بدن فرد را به عنوان یک نشانه اصلی شناسایی کند، می‌تواند خیلی زود مشکلات جدی تری را تشخیص دهد و خیلی زود درمان را شروع کند. البته نباید خارش‌های مقاوم به درمان و خارش‌هایی را که بدون ضایعه پوست هستند از یاد برد.

خارشی که با ضایعه پوستی همراه نیست، می‌تواند بیانگر مشکلات داخلی احتمالی باشد؛ بنابراین این گونه خارش‌ها از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و باید به طور حتم جدی گرفته شوند. به طور کلی برای درمان خارش بدن در خانه می‌توان از کرم و لوسیون‌های مرطوب کننده، کمپرس آب با دستمال یا پارچه مرطوب، دوش آب ولرم، صابون‌های ملایم بدون عطر و رنگ، لباس‌های نخی سبک، نرم و گشاد استفاده کرد.استرس خود را کم کنید و بدن خود را در معرض تغییر دمای زیاد قرار ندهید.از وسایلی که ممکن است خارش ایجاد کنند مانند بدلیجات، وسایل و اکسسوری‌های دارای فلز نیکل و لباس‌های پشمی دوری کنید.

---

آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، قبل از چهارراه پلیس ، مقابل اداره ثبت ، ساختمان آریا ، طبقه اول
تلفن : 36284487 - 031

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• بیماری ناگاشیما یا خارش لک دار
  تاریخ انتشار : 1400-11-30تاریخ بروز رسانی : 1400-12-01


• توصیه های مفید برای بیماران مبتلا به خارش
  تاریخ انتشار : 1387-04-08تاریخ بروز رسانی : 1399-10-04


• رژیم غذایی در بیماران خارش دار
  تاریخ انتشار : 1387-04-07تاریخ بروز رسانی : 1399-09-22


• علت و درمان خارش سر چیست؟
  تاریخ انتشار : 1400-12-27تاریخ بروز رسانی : 1400-12-28

نظرات کاربران درباره این مطلب :ه ، [ 1400-09-22 ]
بسیار مفید و سازنده و آگاهی دهنده است تشکر از دکتر محترم

جمشیدیان [ 1400-08-01 ]
مطاب مفید موثر وعالی بود

سید [ 1400-06-08 ]
چه توضیحات کاملی واقا ممنونم

مریم پاک [ 1400-05-29 ]
ممنون ، توضیحات کامل بود

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :